meisje en een robot die naar elkaar kijken

AI als aanjager van een nieuwe revolutie: wie investeert, wint?

De wereld staat aan de vooravond van een technologische omwenteling die haar weerga niet kent. Kunstmatige intelligentie wordt door velen gezien als de vierde industriële revolutie.

Overheden en bedrijven investeren massaal in AI en de bijbehorende infrastructuur, gedreven door de angst om de boot te missen. Maar hoe verhouden Europese initiatieven zich tot de Amerikaanse en Chinese giganten?

Publicatiedatum 21 oktober 2025
Leestijd: 2 minuten
----------------------------------------

Enorme investeringen in kunstmatige intelligentie

Volgens velen is kunstmatige intelligentie de vierde industriële revolutie. De gevolgen op de samenleving zouden net zo groot zijn als die van stoom, elektriciteit, de verbrandingsmotor en de digitale revolutie. Bedrijven en landen zijn bang om achter te blijven bij deze ontwikkelingen en iedere week worden nieuwe investeringen in kunstmatige intelligentie en de daarvoor benodigde infrastructuur aangekondigd.

Europa loopt hierin fors achter op de Verenigde Staten en China, maar in september kwam er ook nieuws uit Europa. Het Franse Mistral trok 1,7 miljard euro nieuw kapitaal aan en het Nederlandse ASML verschafte hiervan het leeuwendeel. Mistral ontwikkelt net als ChatGPT een (taal)model voor kunstmatige intelligentie. Behalve Mistral timmert ook de Schwarz Group (moederbedrijf van Lidl) aan de weg.

Zij bouwen een Europese cloud-infrastructuur met servers in Oostenrijk en Duitsland. De Europese initiatieven zijn bemoedigend, maar kleinschalig vergeleken met wat er in de Verenigde Staten gebeurt. Daar zijn de plannen én de toegang tot kapitaal vele malen groter dan in Europa, terwijl de regeldruk lager is. Bedrijven als Microsoft, Meta, Alphabet (moederbedrijf Google) en Amazon investeren honderden miljarden om hun dominante posities te beschermen en uit te breiden. Door het enthousiasme rond kunstmatige intelligentie hebben nieuwe spelers als OpenAI (bedrijf achter ChatGPT), xAI (bedrijf van Elon Musk) en Coreweave geen moeite kapitaal op te halen en investeren deze uitdagers ook honderden miljarden in kunstmatige intelligentie.
De chips voor de datacenters worden geleverd door een andere hoofdrolspeler, het meeste waardevolle beursbedrijf ter wereld, Nvidia. Naast de Verenigde Staten speelt China ook een voorname rol in de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie. De Chinezen meldden afgelopen maand dat zij de chips van Nvidia niet langer nodig hebben. Huawei maakt chips waarop Chinese spelers zoals Alibaba, Baidu en Tencent hun datacenters bouwen. In de grafiek hiernaast is af te lezen dat meer dan de helft van de wereldwijde investeringen in datacenters naar de servers die op deze chips draaien gaat.

Zijn de investeringen rendabel?

De capaciteit van de taalmodellen achter kunstmatige intelligentie neemt in hoog tempo toe. Wij zijn ervan overtuigd dat kunstmatige intelligentie voor grote economische en maatschappelijke veranderingen gaat zorgen. Een goed voorbeeld hiervan zijn humanoid robots. Tot nu toe vonden we robots vooral terug in voorspelbare omgevingen als fabrieken en magazijnen, bijvoorbeeld ook in de dark factories in China waar zonder mensen op de werkvloer (waardoor het licht niet aan hoeft) auto’s worden gemaakt.

Dankzij de snelle ontwikkelingen in kunstmatige intelligentie, batterijtechnologie en mechanische motoriek kunnen robots zich binnenkort ook in de minder voorspelbare menselijke omgeving begeven waar ze bij veel taken kunnen helpen of deze volledig kunnen overnemen. Hiermee kunnen humanoid robots tekorten in sectoren als de zorg verkleinen en de productiviteit vergroten. Deze ontwikkelingen worden ook wel physical AI genoemd. 

Wij hebben hoge verwachtingen van deze technologische ontwikkelingen en de voordelen die ze voor de samenleving met zich meebrengen. Wel zien wij onzekerheden bij het verwachte rendement op de enorme investeringen die momenteel worden gedaan. Waar de Amerikaanse technologie-ondernemingen tot voor kort het rijk zo goed als voor zich alleen hadden op gebieden als digitale marketing (Google, Meta), online verkopen (Amazon) en werken in de cloud (Amazon en Microsoft), lijken ze nu meer overlappende activiteiten te ontplooien en dienen zich nieuwe concurrenten aan. Hierdoor kan de winstgevendheid onder druk komen te staan.

Een andere zorg is een recent onderzoek van Bain & Company. Deze gerespecteerde internationale consultant komt tot de conclusie dat kunstmatige intelligentie in 2030 voor 1,2 biljoen dollar aan nieuwe omzet zou kunnen genereren. Om de gigantische investeringen in de infrastructuur voor kunstmatige intelligentie te rechtvaardigen is echter 2 biljoen dollar aan extra omzet nodig. Hierbij speelt een rol dat de computerchips door de snelle technologische ontwikkeling snel verouderen en dus snel moeten worden afgeschreven. We houden dus rekening met de combinatie van toenemende concurrentie en de vraag of de huidige investeringen voldoende omzet generen.
Hoe spelen wij in op deze investeringsgolf?

Waar we onzeker zijn over de uiteindelijke winstgevendheid van de huidige investeringsgolf, twijfelen we niet aan de voortgang ervan. Naast servers voor de datacenters moet er ook een hele infrastructuur omheen worden gebouwd. Met name de elektriciteitsvoorziening wordt daarbij als een knelpunt gezien. 

In het Nederlandse nieuws lezen we regelmatig dat het energienet vol is. Het duurt hier tot wel tien jaar voordat een datacenter op het energienet aangesloten kan worden. Nederland spant hiermee de kroon. In Duitsland is de wachttijd zo’n zeven jaar en in de Verenigde Staten is dat 1-3 jaar. Alleen in China is er voldoende capaciteit. Om alle geplande datacenters van energie te voorzien, zijn flinke investeringen in de energie-infrastructuur vereist.

De investeringsgolf in kunstmatige intelligentie dendert dus voort, op naar de vierde industriële revolutie?

Leuk om te lezen?

Ons team van beleggingsspecialisten schrijft maandelijks in de Strategiebrief Vermogensbeheer een update over de ontwikkelingen op de financiële markten en de impact op de door ons beheerde portefeuilles. Ontvang ook maandelijks exclusieve inzichten van onze experts, diepgaande analyses en de meest recente marktontwikkelingen in uw mailbox. 

* Dit artikel is een bewerkte versie van onze maandelijkse Strategiebrief Vermogensbeheer
Geschatte wereldwijde investeringen in datacenters in de periode 2025-2030 (bedragen in biljoen $)
Geschatte wereldwijde investeringen in datacenters in de periode 2025-2023 (bedragen in biljoen $)
Bron: McKinsey & Company